Tərcümeyi-hal
Orucov Mühüd Qurban oğlu 1984-cü il iyul ayının 13-də Qazax rayonunun Fərəhli kəndində dünyaya gəlib. 1991-ci ildə K.Kərimov adına orta məktəbin birinci sinfinə gedib. 1999-2002–ci ilə qədər təhsilini C.Naxçıvanski adına həhbi liseydə davam etdirib. 2002-ci ildə H.Əliyev adına Ali Hərbi Məktəbə daxil olub və 2006-cı ildə həmin məktəbi qoşun kəşfiyyatı ixtisası üzrə bitirib. 2006-2007-ci ildə Silahlı Qüvvələrin Təlim Tədris Mərkəzində zabit ixtisas kursunu bitirib. 2007-ci ildə Azərbaycan Respublikası Müdafiə Nazirliyinin qərarı ilə “N” saylı hərbi hissədə kəşfiyyat bölüyünün kəşfiyyat tağım komandiri vəzifəsinə təyin edilib. Elə həmin ildə öz arzusu ilə Xüsusi Təyinatlı Qüvvələr kursunu keçmək üçün ezam olunur və müvəffəqiyyətlə bitirir. Qısa zaman içində Xüsusi Təyinatlı Qüvvələrin kəşfiyyat tabor komandiri vəzifəsinə qədər yüksəlir. Kapitan Mühüd Orucov xidməti dövründə Müdafiə Naziri və Ali Baş Komandan tərəfindən bir çox medal və ordenlərlə təltif olunmuşdurAzərbaycanı xarici ölkələrdə uğurla təmsil etmiş, fəxri diplomlara, sertifaktlara layiq görülmüşdür. Mühüd Qurban oğlu Orucov zabit kimi xidməti dövründə – * “Hərbi xidmətdə fərqlənməyə görə” II dərəcəli medal (30 yanvar 2014); * “Hərbi xidmətdə fərqlənməyə görə” III dərəcəli medal (24 iyun 2013): * “Qüsursuz xidmətə görə” III dərəcəli medal (26 iyun 2012), * “Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin 90 illiyi (1918-2008)” yubiley medalı (26 iyun 2008 ), * “Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin 95 illiyi” (1918-2013) yubiley medalı ilə təltif edilib (24 iyun 2013). 2016-ci il aprelin 2-dən 3-nə keçən gecə Azərbaycanın ərazi bütövlüyü uğrunda gedən qızğın döyüşlərdə “Talış yüksəkliyi”ndə qəhrəmancasına şəhid olmuşdur. 9 aprel tarixində Fərəhli kənd qəbiristanlığında dəfn edilmişdir. Mühüd Qurban oğlu Orucov ölümündən sonra Ali Baş Komandan cənab İlham Əliyevin sərəncamı ilə “İgidliyə görə” medalı ilə təltif olunmuşdur (19 aprel 2016). Qazax şəhərinin mərkəzində adına bulaq kompleksi tikilmişdir. Eyni zamanda, xatirəsini əbədiləşdirən daha bir bulaq Fərəhli kənd qəbiristanlığının girişində tikilmişdir. Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Qeyri-Hökumət Təşkilatlarına Dövlət Dəstəyi Şurasının maliyyə yardımı və “Öyrədərək Öyrənirik” Gənclərin İntellektual İnkişafına Dəstək İctimai Birliyinin təşkilatçılığı ilə icra olunan “Vətən üçün hazır ol!” layihəsi çərçivəsində çəkilmiş “Qarabağa doğru” sənədli filmi kapitan Mühüd Orucov, baş-leytenant Elvin Namazov və əsgər Orxan Əliyevin əziz xatirəsinə həsr olumuşdur.
Mühüd Orucovun kitabına ön söz
PEYGAMBER ŞEHID MÜHÜDÜ CENNETIN KAPISINDA GÖZLEYIRDI Ey şehîd oğlu şehîd, isteme benden makber, Sana âgûşunu açmış duruyor Peygamber. (Mehmet Akif Ersoy) Bir gün hatrini çok istediyim, her zaman Tomris qeyretli kadın dediyim Feride Leman aradı meni. Aprel şehidi Mühüd Orucov hakkında poema yazdığını söyledi. Ön sözü menim yazmagımı istedi. – Memnuniyyetle – dedim. Bütün şehidlerimize canımız kurban – dedim. Onlar veten uğrunda şirin canlarından kecdiler, bir yazı yazmak nedir ki?! Onlara destan yazsak bele azdır. Şehid üçün yazı yazmaq, mükeddes bir işdir, gerek ele yazasın ki, onun o mükeddes ruhuna layiq olsun, sevdiklerinin yanan üreyine bir az da olsa su sepilsin. Elbette ki, şehid evlad üçün yanan üreyi heç ne ile söndürmek olmaz. Evvelce Feride Lemanın “Mühüdüm-Şehidim” kitabının bilgisayr nüshesini okumağa başladım, gözyaşlarım sel oldu. Ne güzel qeleme almış Mühüdün heyatını. Eserin o bölümünü szilerle paylaşmak isterim. Siz de ta- 10 Fəridə Ləman nıyın Azerbaycanın igit oğlunu. Evvelceden deyim ki, Mühüd Azerbaycanın Gürcüstan ve Ermenistanla serhed olan Kazah mahalında dünyaya göz açmışdı. Kazah bir igit er kimi dayanmış vetenin keşiyinde. Her zaman servahtdır, kimse bura el uzada bilmez. Bir zamanlar bu elimizden hakk-say bilmeyen ermeniler çörek yeyirdiler. Her zaman olduğu kimi yene de yedikleri çöreye heyanet etdiler, Karabağ müharibesinde, ilk saldırdıkları yerlerden biri de Kazah oldu. Burada yaşayan namuslu, qeyretli insanlar eli silahsız ermenileri geldikleri yere qovdular. O günlerde çox evler dağıldı, ölenler oldu. O zaman çok balaca idi Mühüd. Amma anası Sima müellimenin, atası Qurbanın gözlerindeki heyecanı his sedirdi. Get-gede her şeyi anladı. Ermeniler Karabağı Azerbaycandan qopartmaq isteyirler, Azerbaycan esgeri gecegündüz serhede keşik çekmekdedir. Televizorda verilen haberlerde sakince anasının yanında oturur, hadiseleri eşidir, anasını qucqlayaraq: – Sen qorkma, onlar bura gelseler öldürürüm, ya da bir az böyüyüm esger olacagam, Karabağı ermenilerden alacam. Sima müellime onu qucaqlayır, yanaklarından öpür: – İnsallah oğ- 11 Mühüdüm-şəhidim lum. Sen alacaksan Karabağı, bilirem. O anda ana oğlunun o küçük üreyinin nece de çıprındıgını his edirdi: – Allahım, doğrudanmı bir gün oğlum savaşa gedecek? Derhal: – Men savaşdan qorkuram, inşallah, o vahtadek Karabağ alınır.. Sen saydığını say.. demiş atalar.. İller keçdi, Mühüd herbiçi oldu. Her defe Kazaha ailesini ziyarete gelende ailesine işlerinden danışarken uğurlarını da söylerdi. Amma utanarak söylerdi. Anası anında üzerrik yandırar, elini göylere qaldırıb: – Allahım, sene kurban olum. Oglum sene emanet. Onu penahında koru, bednezerden uzaq tut, – deyerdi. Mühüd anasının bu sözlerini eşidende: – Ana, qorkma, duaların meni koruyacaq. Bir de ölüm hakdır, belke bir gün veten ugrunda şehid olurum, aglamaq yok yoksa üzülürüm, bak sana meni evez edecek 3 ogul emanet edirem:-qardaşım Elbeyi, evladlarım – Anar ve Vüqarı. Bir de dünya gözeli bacım Sebine var. – Oglum, kurban olum, ele şeyler söyleme. Elbette ki, onlar da menim balam. Amma seni kimse evez etmez. Sen menim canımsan, sene bir şey olmasın.. 12 Fəridə Ləman 2016-nin aprel ayı özüyle bahar deyil, dert, felaket getirdi. Ermeni elimizde olan Karabağ torpaqlarına ateş yagdırmaga başladı. Veten üçün canını feda edecek igit Mühüd Orucov taboru ile ön xette idi. Bu onun son döyüşü idi. Karabağ üçün çırpınan ürek durdu. Son nefesde ellerinden tutacağı, etrini özüyle cennete götürecegi, sevdiklerine deyecegi sözleri vardi..Sen deme,döyüşcü yoldaşlarına her zaman: – Karabağ alınsın, herbi işimi orda davam etdirecem. Ogullarım Şuşada ya Xankendine mektebe gedecekler, tez-tez Cıdır Düzüne gedib torpagı öpecem, usaqlarımla, heyat yoldaşım Qumru ile Xarıbülbül çiçeyi toplayacağım… Arzuları çiçek açmadan soldu Mühüd balamızın. Şehidlık zirvesine ucaldı. Mühüd evladımızın şehidliyini qeleme aldıgım zaman Mehmet Akif Ersoyun Çanaqqala Şehidleri hakkında yazdıgı şeiri hatırladım. Mühüd gelib durdu gözümün önünde. Bir şeiri okudum, bir de qanıyla veten torpagını şereflendiren Mühüdü düşündüm. Öz özüme sankı Mühüd üçün yazılmış bu şiiri, – dedim. Sonra da bütün şehidler bu şeiri hak edir-deyerek göz 13 Mühüdüm-şəhidim yaşlarımı sildim. Amma şeir “özüne söz vermişdi” sona qeder agladacaqı meni: Yaralanmış tertemiz alnından, uzanmış yatır, Bir hilal uğruna, ya Reb, ne güneşler batır… Ey, bu torpaqlar üçün torpaga düşmüş esger Göyden ecdad enerek öpse o pak alnı eger… Sene dar gelmeyecek meqberi kimler qazsın, Gömelim, gel seni tarixe, desem, sığmazdın.. Mehmet Akif sanki Mühüdle sohbet edir. Deyir ki, sene layiq ebediyetdir, sen ebedi yaşayacaksan. Eger Kebeni sene baş tası, bulutlardan senin mezarına tavan, yeddi ulduzdan ibaret çılçırağı mezarına koysam, sen bu çilcıragın altında qanına bürünmş halda uzanacaksan, göydeki mehtabı da getirsem yanına türbedar olup sabaha dek senin keşiyini çeksem, yene senin üçün heç ne ede bilmerem. Ne qeder doğru, ne qeder anlamlı, felsefi, doğru söylemiş dünya şairi Mehmet Akif Ersoy. O Mehmet Akif ki, Bakıdan İstanbula onun mü- 14 Fəridə Ləman hazirelerini dinlemeye büyük Azerbaycan şairi Hüseyin Cavid getmişdi. Cennetde Hz. Mehemmed Peygamberin kapıda gözlediyi Muhüd Orucov ölümünden sonra Ali Baş Komandan İlham Eliyevin serencamı ile İigidliye göre medalı ile teltif olundu. Adına Kazah şeherinde bulaq kompleksi inşa edilmişdir. Oradan su içen her kes Mühüdün ölmez ruhuna dualar okumakdadır. Azerbaycanın Tomris qeyretlı kızı Karabağ savaşı başlayan günden daima cebhe bölgelerindedir. O, esgerlerle görüşüb onlar hakkında yazılar yazır. Feride Lemanın bu mövzuda çok sayda kitabları vardır. O eyni zamanda Azerbaycanın ve onun Karabağ, Kazah bölgesinde ermenilerin Azerbaycandan kopardıqları torpaq hakkında tarihi faktları toplayaraq “Kılınckendi dastanı” adlı kitab neşr etdirmişdir. Feride hanımın ölkesinin medeniyetine, tarixine, edebiyatına verdiyi töhfeler çoxdur. Bu günlerde ise hörmetli Prezident Feride Lemanın emeyini yüksek degerlendirerek ona “Tereqqi “medalı vermişdir. Feride hanımın Azerbaycanın Milli Kahramanı Mübariz İbrahimov hakkında yazdıgı eser tekçe Azerbaycanda deyil, 15 Mühüdüm-şəhidim Türk Dünyasında da sevilerek okunmakdadır. Bu kitab professor Tamilla Abbashanlı Eliyeva terefinden Türkiye türkcesine çevrilerek Türkiyede neşr edilmiş (2015), Türkiyeli okucuların dikkatını çekmişdir. Feride Lemanın Mühüd Orucova ithaf etdiyi “Mühüdüm-Şehidim” isimli bu kitabı ciddi emeyin mehsulu olmakla beraber gözel, ohunaklı bir eserdir.Şehid hakkında derin duydularla, gözyaşıyla ve minnetdarlık hisiyle yazılmış bir essedir. Feride böyük edebi axtarış sayesinde bu güzel eseri okuculara teqdim etmişdir. Bir haşiye çıharak onu demeliyem ki, Feride Evliya Çelebi kimi, Azerbaycanın dört terefini gezerek vetenin bu zor günlerinde qelemi, şeiri, sözün qüdretiyle ona kömek etmek, ruh vermek isteyir.Bu veten menimdir, derdiynen, şad gunuynen, her halıynan bu veten menimdirdeyir. Feridenin gördüyü bu gözel işleri gördüyüm zaman yadıma İkinci Dünya Savaşında şairlerin dediyi söz düşdü: – Müselleh esgerem men de bu günden. Feride Leman doğrudan da Karabağ savaşında müselleh esger oldu. 16 Fəridə Ləman Mühüdümü ozan ağlar Talihin yazan ağlar. Yazısız köynek tikib, Mezarın qazan ağlar. ….. Eziziyem soymayın Cellad, derim soymayın. Karabağ deyib ölürem, Meni mezara qoymayın. … Men ölsem el götürer Torpagım bel götürer Qoy anam ağlamasın Mezarım sel götürer. Beli, Feride hem de eloğlu olan Mühüdü unutmur, onun kahramanlığını sözün, şeirin gücüyle dünyaya tanıdır ve Mühüdün nece bir igid olduğunu sözün qüdretiyle dile getirir: Mühüdün igidliyi El-obada gezirdi. Her yandan hoş heberler Ruhunu bezeyirdi. Evde ata-anası Qurur duyurdu ondan. 17 Mühüdüm-şəhidim Feride Leman eserinde Mühüdün mekteb, döyüş heyatını anbaan qeleme almış, misralara düzmüşdür. Eserden melum olur ki, Mühüd Türkiyede de telim keşmişdir.Feridenin eserine müraciet edek: Türkiyede telimler Keçirdi bir müddet. Mühüd bu telimde de Diploma layıq olub İlk birinci seçildi… O zamankı baş nazir Cenab Teyyub Erdogan Elini Mühüdün küreyine Qoyaraq dedi. Azerbaycan igidi Yene de birinci Diploma laqıq görülür. Mühüd hem de Azerbaycanın Prezidenti ve Ali Baş Komandanı İlham Eliyev terefinden defelerle mükafatlar almışdı. Beli, hakkında Feride Lemanın qeleme aldığı bu güzel eser dünya durduqca yaşayacaq, gelecek nesillere örnek olacakdır. 18 Fəridə Ləman 1984-cü ilde iyul ayının 13-de igitler ve şairler yurdu Kazah mahalının Ferehlı kendinde bir oglan uşağı dogdu. O da yaşıdları kimi mektebe getdi, yalandan muharibe oyunları oynadı. Oyunda her zaman komandır oldu. Anası buna o qeder de önem vermedi. Zaman geldi yalandan esger olup muharibe oyunları oynayan bu balaca uşaq doğrudan doğruya esger olub vetenini duşmanden qorumağa getdi ve büyük kahramanlıklar gösterdi, hain ermeninin güllesine tuş geldi. O indi cennetde. Ruhu en çok Karabağın semasında dolaşır, narahattdır. O ruh bir de Sumqayıtdakı evine baş çekir, oğullarını, ciyerparalarını görmek üçün, heyat yoldaşını gözü yaşlı görende üzülür, danışa bilse: -Qumru, ağlama, yanınızdayım – deyer… Sonra ise gözü yollarda qalan anası Sima müellimeye, atası Qurbana, qardaşı Elbeye, bacısı Sebineye baş çekir. Şehit Mühüd Orucov ölmedi. O ebediyen yaşayacaqdır. Veten onun uğrunda can veren evladını hec vaxt unutmaz. Azerbaycan halkı Mühüdü üreyinin başında yaşadacaqdır: 19 Mühüdüm-şəhidim Ve son: Bu yazını bir zamanlar ulu dedemiz padişah Uzun Hesenin ayak izleri olan Muş şeherinden yazıram. Muş adı dünya tarihine düşen igit Alparslanın memleketi. Türklere Anadolunun qapısını açan kahraman. Muşun tebieti Karabağın ve Kazahın tebietine çok benziyir. Daglara bakdım, Mühüdü hatırladım bütün günü. Mühüd dağları çox severdi. Her teref yamyaşıl, gül cicek. İnanıram ki, Semed Vurğunu şair eden Kazahın tebieti, Mühüdü de özüne heyran etmişdi. Mühüd baharı çok severdi. Bu gözel duyguları bahar salmışdı onun qelbine. Mühüd, oğlum, senin hakkında meqaleni yazmağa başlayanda sabah saat 9 idi, indi akşam 21.56 -dır. Yazıya son nökteni qoymaq isteyirem. Mene ele gelir ki, yazı sona çatanda sen otağımdan cıkıb gedeceksen. Ona göre nöktenı qoymuram ve deyirem:-Seninle başka yazılarda yene görüşeceyem. Sen daima yanımızdasın, qelbimizdesin, gözümüzün önündesin, Mühüd. Men de senin anan kimi üreyine şehiddağı çekilmiş bir insanım. Kardaşım Tofiq 20 yaşında Rusyada şehid oldu, qucaqlayacagımız, öpeceyimiz mezarı bele yox.. 20 Fəridə Ləman Mühüd, evladım yazımı yene Feride Lemanın sene ithaf etdiyi eserinden getirdiyim misralarla bitirmek isteyirem. Nur içinde yat, Hz.Muhammed ES. Cennetdeki konşusu Mühüd. Canını feda etdiyin Karabağ torpagı, veten torpagı Pergu olsun, seni incitmesin. İncitmez ki..Sen o torpaq uğrunda şirin canından kecdin, ona kurban oldun.. Dagların başında tonqal çatacam, Güneşle dogacam, ayla batacam. Qisas aldığımda rahat yatacam, Borcum Azadlıqdır onu alacam, Bextiyar, sevdiyim veten olacam… Professor Tamilla Abbashanlı-Elyeva Muş Alparslan Üniversiteti, Jurnalistika (İletişim) fakültesinin Dekanı, Azerbaycan Yazıcılar ve Jurnalistler Birliyinin üzvü 15 May 2019 Muş/Türkiye
Elvin Namazov
Elvin Namazov 1990-cı ilin 7 sentyabr günündə Qazax rayonunun Yuxarı Salahlı kəndində anadan olub. 2007-cı ildə Zahid Mahmudov adına Yuxarı Salahlı kənd orta məktəbini bitirən Elvin Namazov 2008- ci ildə Heydər Əliyev adına Azərbaycan Ali Hərbi Məktəbinə daxil oldu. 2012-ci ildə həmin ali məktəbi leytenant rütbəsi ilə bitirən Elvin Namazov 2016-cı ildə baş leytenant rütbəsi alıb. Elvin Namazov Azərbaycan ordusunda xidmət etdiyi dövrdəəla xidməti ilə əlaqədar “Azərbaycan Respublikası Silahlı Qüvvələrinin 95-illiyi Yubiley Medalı” ilə təltif edilmişdir. O, həmişə öz peşəsinə ləyaqətlə yanaşmış, əsl zabit kimiAzərbaycan ordusunda müxtəlif hərbi hissələrdə xidmət etməsindən asılı olmayaraq, verilən əmr və tapşırıqları yüksək səviyyədə yerinə yetirmişdir. Polad iradəli, qorxmaz zabit düşmənlə üzbəüz mövqedə yer tutaraq erməni mövqelərini darmadağın etdi. Baş leytenant Elvin Namazov 2016-cı ilin aprel ayının 3-də Azərbaycan-Ermənistan təmas xəttində 7 Donmuş təbəssüm erməni ordusunun hücumunun qarşısının alınması zamanı baş verən şiddətli atışmada qəhrəmancasına şəhid oldu. Aprelin 9-u isə Elvin Namazov doğulduğu Qazax rayonunun Yuxarı Salahlı kəndində son mənzilə yola salındı. Dəfn mərasiminə minlərlə rayon sakini ilə yanaşı, şəhidin qulluq etdiyi hərbi hissənin əsgərləri və zabitləri də qatıldı. Dəfn mərasiminin sonunda yaylım atəşi açıldı və baş leytenant Elvin Namazov uğrunda şəhid olduğu torpağa tapşırıldı. Elvin Namazov ölümündən sonra göstərdiyi qəhrəmanlığa görə Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin sərəncamı ilə “Vətən uğrunda” medalı ilə təltif edildi. Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Qeyri-Hökumət Təşkilatlarına Dövlət Dəstəyi Şurasının maliyyə yardımı və “Öyrədərək Öyrənirik” Gənclərin İntellektual İnkişafına Dəstək İctimai Birliyinin təşkilatçılığı ilə icra olunan “Vətən üçün hazır ol!” layihəsi çərçivəsində çəkilmiş “Qarabağa doğru” sənədli filmi baş-leytenant Elvin Namazov, kapitan Mühüd Orucov və əsgər Orxan Əliyevin əziz xatirəsinə həsr olunmuşdur. Şəhidin adına Qazaxda “Bulaq” kompleksi tikilmişdir.